PARAMARIBO — Het is de eerste keer na bijna twee jaar Covid-19 dat de Dag der inheemsen/Javaanse immigratie wordt gevierd. Het is druk in de Palmentuin en de blanke toeristen vallen direct op. Koen Paslee en twee vrienden lopen rood aan van de zon en drinken in rap tempo enkele verkoelende Parbo biri.
Sommige gezinnen hebben koelboxen meegenomen met drank. Een vorm van besparing. Op het podium, maar ook gewoon lopend over Waka Pasi, spelen diverse sambura groepen. Terwijl het publiek aanzwelt zijn de prachtige, inheemse culturele uitrusting, zoals kleding, een waar genot voor het oog.
“Je hebt blaasontsteking en hoort: ‘drink wat katoen grasi thee’. Maar hoeveel moet je drinken voor het juiste effect?”
Certificering
Germain May, maker van traditionele geneesmiddelen, heeft een stand te Waka Pasi. Hij geeft als boodschap aan de inheemse gemeenschap mee: ‘Stuur je kinderen naar school.’ May vindt dat alleen door scholing inheemsen in staat zullen worden gesteld om zitting te nemen in belangrijke beleidsinstituten waar zij kunnen werken aan de grondenrechten. “We horen het zo vaak, maar wanneer zal het echt gebeuren?”
Hij stelt dat de culturele rijkdom en met name de kennis van geneeskundige planten meer moet worden ingezet om de economie te versterken. “De oude wet zegt dat het verboden is om huismiddelen te gebruiken, maar in China en India is deze eeuwenoude traditie bij wet erkend.”
May stelt dat behalve aan het grondenrechtenvraagstuk moet worden gewerkt aan scholing van mensen die werken in de kruidensector. “Je hebt blaasontsteking en hoort: ‘drink wat katoen grasi thee’. Maar hoeveel moet je drinken voor het juiste effect? Ik ben gaan studeren en nu weet ik: zeven bladeren op één liter water, twee maal per dag 250 ml drinken.”
Een onderzoeks- en certificeringsinstituut kan volgens hem Suriname op de miljoenen Amerikaanse dollar markt van medicinale kruiden positioneren. “Zo zijn veel synthetische tabletten ontstaan. Men heeft door middel van methoden en machines die werkzame stof kunnen filteren en concentreren. Kruidenkenners zouden ook de anatomie van het lichaam moeten kennen. Investeerders zullen er komen als we alvast beginnen.”
Bijdragen aan cultuurbehoud
Nayomi Blokland van Nayomi inheemse design is een showtopper met ruim tien vrouwen gekleed in ontwerpen van haar hand. Haar moeder is van Kaswinika aan de Commewijnerivier en haar vader van Marowijne. Zij heeft twee jaar geleden de inspiratie gehad om inheemse bindmotieven te verwerken in modernere kleding. “Het is de traditie inzetten op een moderne manier. Ik denk dat ik hiermee ook bescheiden bijdraag aan cultuurbehoud.” Volgens Blokland is het maken van de soms honderden bolletjes van wolgaren een tijdrovende bezigheid. “Maar het is mijn hobby en ik verdien er extra mee.”
Niet aan de kant staan
Volgens Clifton Braam, onderdirecteur op het directoraat Cultuur, is er een brug tussen de jonge en oudere generatie als het gaat om overdracht van kennis. “Maar er is ook een brug tussen de cultuurdragers en het beleid. Er moeten meer tussenschakels komen die de overheid continu wijzen op de kracht en het belang van cultuur.”
“We moeten gaan kijken wat er leeft onder de mensen. Soms willen we zeggen ‘a volk dat lesi’ of ‘den don’. Maar dat is niet waar”
Dit belang moet niet alleen op hoogtijdagen en bij bijzondere gebeurtenissen blijken. “We moeten gaan kijken wat er leeft onder de mensen. Soms willen we zeggen ‘a volk dat lesi’ of ‘den don‘. Maar dat is niet waar.”
Volgens Braam is niet eenieder voorbestemd om bijvoorbeeld ingenieur, arts of monteur te worden. Iedereen heeft zijn eigen talent. “Je moet de achtergronden kennen om te weten waarom dingen anders gaan bij de ene groep dan bij de andere. Waaraan ligt het dat de verdiencapaciteit niet groter wordt? Zie daar het aspect waar we moeten helpen om een economisch representatief product te produceren.”
Aan de kant staan en vingerwijzen helpt niet. “Het is mooi dat we de aandacht vestigen op olie en gas, maar cultuur was er altijd en zal er altijd zijn.” Hij wijst daarbij op het samengaan van cultuur en toerisme als verdienmiddel.