Een gesprek tussen een man en een vrouw met een uitgesproken erotisch karakter in het Sranantongo.De liedtekst uit de achttiende eeuw is onlangs gevonden door een medewerker van het Stadsarchief in het archief van de Weeskamer. Een uitzonderlijke vondst omdat van dit genre geen achttiende-eeuwse Surinaamse teksten bekend zijn.
Het Sranantongo is één van de weinige creooltalen met een rijke geschreven traditie die teruggaat tot ver in de achttiende eeuw. Taalgidsen, toneelteksten, bijbelvertalingen en kerkelijke gezangen geven ons een goed beeld van het taalgebruik en de taalsystematiek van het achttiende-eeuwse Sranantongo. Eén genre, dat van de erotische literatuur, bleef echter tot op heden onbesproken omdat er simpelweg geen Surinaamse teksten waren overgeleverd.
Margot van den Berg, Universitair Docent Sociolinguïstiek aan de Universiteit van Utrecht,reconstrueerde in haar proefschrift in 2007 het achttiende-eeuwse Sranantongo op basis van historische teksten en de hedendaagse Creool- enMarrontalen van Suriname. Volgens haar is de gevonden tekst uniek: “De ontdekkingvan deze zinnenprikkelende liedtekst stelt ons voor het eerst in staat om van dit genre kennis te nemen.”
Michiel van Kempen, Bijzondere hoogleraar Nederlands-Caraïbische Letteren aan de Universiteit van Amsterdam: “Werkelijk een heel bijzondere vondst, we kennen liefdesliederen uit de negentiende eeuw, maar deze tekst is nogal expliciet en in ieder geval de oudste erotische tekst.”
Het lied in zeven strofen is van een onbekende maker. De datering is herleid op basis van andere documenten die bij de tekst gevonden zijn. Het watermerk ‘Pro Patria’ in het papier geeft een tweede indicatie dat het document is te herleiden tot de achttiende eeuw. Zaterdag 21 november om 11.45 uur zal theatermaker Jenny Mijnhijmer het lied voordragen in de Muiderkerk in Amsterdam.
De liedtekst is in de Archiefbank van het Stadsarchief te vinden in het Archief van de Weeskamer (5073) onder inventarisnummer inventaris nummer 4509.
Het lied:
1.
Yu kan bribi mi ,, ,,
mi nu Kan Tan,
mi mus singi;
mi lange mijn Maatie bin wakka,
Tra dee, tra dee,
mi nue de leij,
yu nu wanne bribie
mi nu sal krij,
Te mie te mem̄ere vo laffo:
Geloof me,
ik kan het niet laten,
ik moet zingen,
onlangs nog liepen ik en mijn vriend ,
ik lieg niet
Als je me niet wil geloven,
dan ga ik niet huilen,
terwijl ik er aan denk, moet ik lachen!
yu kan bribi mi
mi no kan tan,
mi musu singi
mi nanga mi mati ben waka
tradei, tradei
mi no e lei
yu no wani bribi
mi no sa krei
te mi e memre fu lafu
2.
wie bin wakka ,, ,,
Tee na Passi na waatra,
mi Takkie na mi maatie,
lukku wan sannie deaso
We nu den dreij, den kooko,
We liepen
tot aan de waterlijn
ik zei tegen mijn vriend,
kijk daar nou!
nou zeg! ze ledigen hun ballen
die twee waren aan het schokken
wi ben waka
te na a pasi na a watra
mi taki na mi mati,
luku wan sani dyaso,
we no! den drei den koko
da tu den ben de schokking
3.
Da hooman tan ,, ,,
na groen tappa lange hen hann,,
Da man te trussu na bakka
mi takkij Maatie lukku zie
Da Paij sa brokko hem briekkij
wie nu ben kan hollij va laffo
De vrouw rustte voorovergebogen
met haar handen op de grond
terwijl de man haar van achteren nam
ik zei, vriend, kijk nou toch!
vadertje zal z’n boeltje breken!
we konden het lachen niet meer houden
a uma tan
na gron tapu nanga en anu
a man e trusu na baka
mi taki, mati, luku syi!
a pai sa broko en briksi
wi no ben kan hori fu lafu
4.
Wie waakka murru ,, ,,
De na sij vo wann Bikkij hoosso,
wie yerrij wann sannie de takkij,
a, takkij yu kan briebie mie,
Mi sweere yu Briekkij nu Biekij
An no kon na lettie Plessie
We liepen verder
daar naast een groot huis
hoorden we iets zeggen
ze zei, geloof me,
ik zweer je, je boeltje is niet groot,
het komt niet op de juiste plaats!
wi waka moro
de na sei fu wan bigi oso
wi yeri wan sani de taki
A taki, yu kan bribi mi
mi sweri, yu briksi no bigi
A no kon na reti plesi
5.
Da man takkij buija ,, ,,
na nuja mi haatie dee koure kappa,
Mi briekij dee beni hen häedie,
a takkij an no wannij goo murro; na inni
Zo wan Porrij Bonbo,
lekkij yu sa abie,
na yu mindri
De man zei, baya!
nou, ‘k heb geen zin meer,
mijn boeltje heeft zijn kop laten hangen,
daarom, zei hij, hij wil niet meer
in zo een bedorven pruim
als jij hebt,
tussen je benen
a man taki, baya!
na noya, mi ati e kowru kaba
mi briksi e beni en ede
a taki a no wani go moro na ini
so wan pori bonbon
leki yu sa abi
na yu mindri
6.
da hooman Takkij ,, ,,
Vo sanni hüedde yu de kussu mi
Yu Briekij no habbij tranga
Vo da heede yu dee takkij so
Yu no kan murro
Yu aurro totto,
nasso den kussij makkandra
De vrouw zei,
waarom scheld je me uit?
je boeltje heeft geen kracht,
daarom praat je zo,
je kan niet meer,
jij ouwe zak!
Zo scholden ze elkaar uit
a uma taki
fu san ede yu e kosi mi
yu briksi no abi tranga
fu san ede dati yu e taki so
yu no kan moro
yu owru toto
na so den e kosi makandra
7.
mi takkij maatie ,, ,,
Kon go na hoosso
da noffo wissie
Wie ben wakka lettij hoppo,
Wie Ko na hosso,
wie ko sliebie,
Mi sweerie yu no kan briepie mie
Du neettie wie drum da singie
ik zei, vriend,
kom mee naar huis,
dat is genoeg narigheid
we liepen rechtop,
we kwamen thuis,
we gingen slapen
Ik zweer je, geloof me niet!
Vannacht trommelen wij het lied
mi taki, mati
kon go na oso
da nofo wisi
wi ben waka reti opo
wi go na oso
wi go sribi
mi sweri yu no kan bribi mi
dineti wi e dron a singi