Het verrassende nieuws werd daags terug gelanceerd dat drie van de acht juristen die op de cursus ‘Rechterlijke ambtenaar in opleiding’ (raio) in training waren voor benoeming tot rechter, van de cursus zijn gehaald. Er was weken terug aangekondigd door een minister van Justitie en Politie dat hij bij de raio het kaf van het koren zou scheiden. Hij wil verder niet veel kwijt omdat er dan tijdens een openbare vergadering lelijke dingen gespuid zouden worden over de raio. Hij was bereid om in comité generaal verband de zaak te bespreken en uit te weiden over de zaak. De minister op zich heeft gedurende zijn ambtsperiode de reputatie opgebouwd dat hij onfeilbaar is. Ook heeft hij de reputatie opgebouwd om stoer te doen zoals leden van het Arrestatieteam dat zijn. Besluiten die de minister eenmaal neemt, zal de minister nooit terugdraaien, ook al zou blijken dat hij het niet aan het rechte eind heeft. Deze minister wordt ook beweerd erg rancuneus te zijn en spanningen uit het verleden niet gemakkelijk naast zich neer te kunnen leggen. Ook zou de minister zich niet vaak storen aan deskundig advies. De bewindsman is ook heel erg onelegant geweest tegenover zijn voorganger en daarmee dus getoond de klasse en stijl te missen die horen bij een minister op zo een departement. In een recent incident over gevangenisbeleid had het er veel van dat de minister incomplete informatie geeft en selectief voor te lezen uit voorschriften, met het risico dat het publiek op het verkeerde been wordt gezet. In hetzelfde verband hebben wij ook opgemerkt dat de minister heeft gedaan alsof hij de betekenis van een advies niet kent. Hij heeft getracht besluiten die hij zelfstandig moet nemen en daarvoor aansprakelijkheid moet accepteren, te schuiven op adviserende organen. Recent was de bewindsman ook in opspraak vanwege een vermeende onzuivere toelating van medewerkers tot een training, waarbij vrienden/kennissen zouden zijn voorgetrokken. Wanneer deze minister dus besluit om drie raio’s van de opleiding te halen, dan is de kans dus groot dat er meer speelt dan voor het blote oog in eerste instantie zichtbaar is.
Aan de andere kant moeten wij stellen dat er weleens kritische kanttekeningen zijn geuit omtrent de selectie van raio’s en dat al vanaf de regeerperiode Venetiaan 2. Het hardnekkige gerucht is dat er toch teveel werd geregeld. In Suriname spreken we van een scheiding der machten, weliswaar grondwettelijk een verwevenheid tussen de uitvoerende macht (de regering) en de wetgevende macht die volgens de grondwet door de DNA en de regering samen worden uitgevoerd. Het meest onafhankelijke orgaan is de rechterlijke macht, maar ook hier zien we politieke facetten. Dit laatste is overigens onvermijdelijk omdat menselijk handelen een Staat doet functioneren en er sprake is van een seculiere staat waar de meest heilige persoon een verheven politicus is, in ons geval de president. Rechters kunnen in Suriname briljante juristen en raio’s zijn geweest, de studie cum laude hebben afgemaakt, maar ze zijn toch afhankelijk van de benoeming door deze of gene president. Dat de politiek favoriete rechters heeft is niet van nu. Zo werd tijdens Venetiaan 1 een raio-cursus gestart. In de periode Wijdenbosch-Radhakishun was de raio al succesvol afgerond door een aantal juristen, maar een deel miste het vertrouwen van de nieuwe regering van een ander signatuur. Deze juristen werden niet benoemd en ingezet door de regering, totdat weer NF, de mensen die hun hadden geselecteerd, weer aan de macht kwam in 2000. Nu heeft een NDP-regering geen vertrouwen in geselecteerde kandidaten voor de raio en ook in 1996 – 2000 was dat het geval. Het verschil zit hem er nu in dat toen de raio was afgerond en men niet ervan kon worden weggehaald. Toen al waren er geruchten dat de politiek enkele mensen had uitgepikt voor de raio. Nu is de raio niet afgerond en kan men ervan af worden gehaald kennelijk. Los van de verkorte opleidingen is wat de uitgebreide raio’s betreft altijd het gerucht geweest dat de politieke elite de kandidaten pikt uit de eigen sociale orde. Suriname is klein, iedereen kent iedereen. De boodschap die de Justitieminister nu geeft, is dat door de laatste selectieraad niet zorgvuldig te werk is gegaan. De indruk wordt nu dus gewekt dat die selectieraad corrupt is geweest, althans dat men in zekere gevallen zich onder druk heeft laten zetten om toch positief te adviseren. Als dat zo is, dan kloppen de geruchten dus wel dat de selectieraad niet via transparante en objectieve selectiecriteria werkt. Daarmee zou deze raad geen doodzonde hebben begaan zeggen sommigen, omdat we eenmaal wonen in een land waar zelfs doodskisten moeten worden geregeld, een land dat kampt met een ‘serieus corruptieprobleem’. Als dat allemaal klopt dan betekent dat dus dat de rechters die in de afgelopen periode zijn geselecteerd en opgeleid niet via een zuiver proces op hun stoel zitten. De jurist Raghoebarsing heeft in een onthullend boekwerk de gang van zaken bij de rechterlijke macht aan de kaak gesteld. Ook een advocaat heeft in de kranten misstanden aangaande de rechters aangekaart. De burgerij en de civil society is terughoudend, omdat we bij een calamiteit naar diezelfde rechter stappen. Die zijn naast het bovenstaande ook nog mensen. De drie diskwalificaties betekenen dus dat drie cursisten door de selectieraad ten onrechte zijn toegelaten tot de raio, dus dat drie gegadigden wellicht ten onrechte zijn afgehouden van die opleiding. De vraag rijst trouwens ook of men een eenmaal toegelaten raio weer eens mag toetsen op toelatingscriteria. En zo ja, moeten de rechters niet bij tijd wijle ook eens geëvalueerd worden op bijvoorbeeld hun integriteit, hun kwaliteit en hun contacten die ze onderhouden met de samenleving? Tot de drie behoort ook een partner van de toenmalige Justitieminister, die indertijd na advies ingewonnen te hebben, de knopen uiteindelijk met betrekking tot de toelating doorhakte. Beweerd werd toen al dat de mevrouw vers van de schoolbanken was geplukt voor de raio. In elk geval is de persoon niet bekend als een jurist, die zich daarvoor had laten kennen als een rechtsgeleerde. De wijze waarop een bekende NDP’er intervenieerde over de uitsluiting van zijn dochter voor deze zelfde raio voor politieke connecties van de vader (met de huidige president die in geen enkel opzicht van passief of actief kiesrecht was ontbloot en die nooit nationaal was veroordeeld door de strafrechter) en de wijze waarop de Justitieminister met de botte bijl hakte in DNA, heeft het er ook veel weg van dat men een koekje krijgt gepresenteerd van eigen deeg. Dat brengt Surinamer wel steeds dichter bij een bananenrepubliek.