Dat crimineel gedrag toeneemt en steeds gewelddadiger wordt

Dat crimineel gedrag toeneemt en steeds gewelddadiger wordt, staat als een paal boven water. Maar wat wij nu merken is dat de leeftijd van daders steeds lager wordt. Onlangs werden wij opgeschrikt door de moord op een 53 jarige door een vijftienjarige. Via verschillende opbelprogramma’s heeft men hun mening kunnen ventileren. De rode draad was: “dat het verkeerd gaat met onze jeugd ligt aan de opvoeding van de ouders”. Maar is dat wel zo? 

In dit stuk wil ik het hebben over de eventuele oorzaken en oplossingsmodellen aandragen.

De geboorte en ontwikkeling van een kind.

Kinderen worden in alle onschuld geboren. Niemand wordt geboren als kunstenaar, arts, drugsgebruiker of crimineel. Als mens ben je het product van je omgeving en daar werken niet alleen de ouders aan mee, maar de totale gemeenschap. Het opvoeden van kinderen is op de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de ouders, maar ook de familie, de school, de gemeenschap,( overheid,media ) werken daar bewust en/of onbewust in belangrijke mate aan mee.

De ouders

Ouders voeden hun kinderen op met de beste bedoelingen: Over het algemeen willen ouders dat hun kroost zich ontwikkeld tot zelfstandige en verantwoordelijke personen die op een eerlijke manier in hun  onderhoud kunnen voorzien. Hoe komt het dat het toch verkeerd kan aflopen. Hier wil ik  enkele oorzaken noemen die de positieve intenties van ouders negatief beïnvloeden met alle gevolgen van dien.

-In veel gezinnen is er door de moderne technologie nauwelijks contact tussen ouders en kinderen. Ze communiceren met elkaar via o.a. hun smartphone, hun tablet., enz. Dit heeft onder meer tot gevolg dat het gezinsleven helaas aan         belangrijkheid inboet: er is vaak weinig "nestwarmte" waarin het kind zich veilig en gekoesterd voelt. Er wordt geen tijd gemaakt voor gezamenlijke gezinsactiviteiten die o.a. saamhorigheid vergroten. Wij leven wel in een tijdperk van versnelde technologische ontwikkeling, maar moeten echter beseffen dat de vooruitgang in de technologie in dienst staat van de mensen en niet omgekeerd: we maken gebruik van apparaten die de wereld dichter bij ons brengen en dat is een goede zaak. Anders wordt het als wij ons gedragen als dienaren, slaven van de technologie. Met andere woorden, als we ons leven laten overheersen door bijvoorbeeld onze Ipad, smart phone, tablet, enz. Als mens heb jij de controle over de apparaten. Gaat het om jonge kinderen, dan kan je als ouders regels vaststellen: je kan afspraken maken betreffende al dan niet gebruik van een apparaat. (telefoon, TV, tablet, enz. )

Het hoeft geen betoog dat de ouders zelf het voorbeeld dienen te geven door op verantwoorde wijze om te gaan met de technologie. Het spreekwoord zegt "goed voorbeeld doet goed volgen". Het gezin is de kleinste cel van de maatschappij. En hier wordt de basis gelegd van de opvoeding en voor de vorming (ontwikkeling) van het individu. Het verdient aanbeveling om als ouder(s) het voortouw te nemen en gezinsactiviteiten die plaats te geven die hen toekomt. Bijvoorbeeld het als gezin samen gezellig eten en het praten met elkaar over allerhande zaken. Belangrijk is dat de gezinsleden met elkaar op positieve wijze bezig zijn. Laat de kinderen het gevoel hebben dat ze geliefd zijn en dat ze een thuis hebben. En geef je kind vaker, liefst elke dag tenminste een brasa!

Een  andere oorzaak kan gezocht worden in het verschijnsel: Ouders die meerdere banen hebben. Dit schijnt al geruime tijd meer regel te zijn dan uitzondering. In een aantal gevallen gebeurt dit uit pure noodzaak om het gezin van het nodige te voorzien. Maar het komt ook voor dat de ouder(s) dit doen om de wensen van hun kroost met betrekking tot het hebben van de nieuwste snufjes op het gebied van mode, telecommunicatiemiddelen, enz. te vervullen.

Het is voor een ouder fijn om je kind te verwennen, maar materiele zaken kunnen nooit een vervanging c.q. compensatie zijn voor liefde en aandacht. Daarnaast zullen ouders toch aan hun kroost moeten leren om tevreden te zijn en hun behoeften uit te stellen. Doen ze dit niet, dan scheppen ze ruimte voor negatieve figuren in de samenleving die op de loer staan om met diverse lokmiddelen de jongeren van thuis te vervreemden en op het slechte pad te brengen.

Laten wij het nu hebben over de grote groep, waaronder eenouder gezinnen, waarvan de ouder dagelijks laat in de middag thuiskomt. Hier zou de familie een bijdrage kunnen leveren. In het Suriname van vroeger kenden wij het familie gevoel, die sterke familieband, die er in sommige  groepen nog wel is. Naast de sociale controle vanuit de familie was er altijd een vertrouwensfiguur die de vader/moederrol gedeeltelijk vervulde en op wie de kinderen konden terugvallen.  Figuren die deze rol zouden kunnen en willen vervullen zijn tegenwoordig schaars. Kinderen van ouders die meerdere banen hebben worden in het ergste geval aan hun lot overgelaten. Zij voeden zichzelf op.

Gelukkig wordt een deel van deze groep kinderen opgevangen in het project "naschoolse opvang en begeleiding". Het probleem dat bij deze groep ook vaak speelt is huisvesting. Bij gebrek aan adequate huisvesting worden jongeren  gedwongen op straat te leven, omdat "thuis" er alleen slaapruimte ter beschikking is. Wat leren deze jongeren van de straat?

De school

De school moet meewerken aan de opvoeding en vorming van jongeren en wel in alle facetten. Zoals ouders een stempel drukken op het gezin doet de school dat met het kind. Leerkrachten, docenten, schoolleiders dienen niet alleen te werken aan de intellectuele vorming maar dienen ook aandacht te schenken aan de sociaal maatschappelijke vorming van hun leerlingen/studenten. Kinderen die een bepaald gedrag - positief of negatief - vertonen, vallen steevast op. Als het gedrag problematisch is, zal dat voor de leerkracht een signaal zijn dat er iets aan de hand is. De  school is het aangewezen instituut om in zo'n geval hulp te bieden en de thuissituatie te helpen bijstellen, geen makkelijke taak. Hier kom ik later op terug.

Wat merken wij heden ten dage in ons onderwijs: De scholen die meer doen dan wat op hun rooster staat aangegeven, zijn in de minderheid. Ook hier ligt de verantwoordelijkheid bij de  schoolleiders, directie. De school staat en valt met de leiding. Het is daarom jammer dat er, onder de schoolleiders die hun werk op adequate wijze uitvoeren, professionals zijn die het niet zo nauw nemen met hun taak. Schoolleiders geven niet altijd het goede voorbeeld met alle nadelige gevolgen voor de kinderen, leerkrachten en ouders. Klachten betreffende onderwijzend personeel over hun kleding, wijze van lesgeven, omgangsvormen, zijn alom bekend bij ouders, grootouders en ik denk ook bij de Inspectie.

Tegenwoordig ligt het accent in het onderwijs helaas op het afwerken van de leerstof. "Opvoeden en vormen is voor de ouders", denken veel leerkrachten. Maar de school is een verlengstuk van thuis. De school kan recht maken wat krom aan het groeien is, daar zijn legio voorbeelden van bekend.

Onze media

Onze televisie- en radiostations  werken onvoldoende mee aan het opvoeden en vormen van jongeren. Programma's waar jongeren de gelegenheid krijgen te discussiëren, hun mening te geven over actuele onderwerpen - ik denk  bijvoorbeeld aan KRUTU - zijn vervangen door films waarin geweld en disrespect de boventoon vieren. Dit is dagelijkse kost voor onze jeugdigen. Ook voor de kleintjes is er nauwelijks iets educatiefs of opbouwends te zien of te horen, terwijl juist bij deze groep de basis gelegd dient te worden.

Voorlichtingsprogramma voor ouders zijn mij onbekend. De wereld verandert en Suriname draait mee. Volwassenen kunnen die snelheid vaak niet bijhouden, zitten met vragen. De tv en radiostations zijn belangrijke media om grote groepen te bereiken en kunnen daardoor meewerken antwoord te geven op de vele vragen van (groot)ouders en andere opvoeders.

In de vakantieperiode zitten ouders vaak met hun handen in het haar. Er zijn  onvoldoende recreatiemogelijkheden voor kinderen. Ook hier kan de media een rol van betekenis zijn. Hulde aan de organisatoren en aan de hoofdsponsoren Staatsolie en Telesur, van het programma "Got Talent". Wat een creativiteit, wat een inzet van de studenten. Dit soort initiatieven verdient navolging, uitbreiding en ondersteuning.

De overheid

De overheid, 's lands huishouding is in feite het gezin in het groot. Zij draagt de verantwoordelijkheid over haar burgers. Zij dient zorg te dragen voorde nodige faciliteiten waar het volk gebruik van kan maken. Zij dient onder meer aandacht te schenken aan de noden van jongeren. Zij moeten in de gelegenheid gesteld worden onderwijs te volgen. Dit geldt ook voor de drop-outs en voor de groep die het criminele pad is opgegaan. Ook voor bovengenoemde groepen dient de overheid het initiatief te nemen en faciliterend te werk te gaan. Antwoorden hierop laat ik aan u over.

Zoals eerder aangegeven ben ik de mening toegedaan dat wij allen, als volwassenen (lees overheid), kinderen opvoeden en vormen en dus medeschuldig zijn aan het crimineel gedrag van jongeren heden ten dage. Ik zal het verduidelijken met twee van de vele gevallen die ik heb mee gemaakt in mijn veertig jaar als onderwijsgevende.

Geval 1. Een leerkracht van een MULO-school merkt op dat een van haar leerlingen vaak afwezig is. Na onderzoek blijkt dat hij en zijn zus (resp. 14 en 10 jaar) een zwervend bestaan leven. Moeder overleden, vader is aan de drugs, familie kan het probleem niet oplossen. Deze kinderen moeten in een internaat worden ondergebracht, maar wie gaat het betalen. De overheid heeft geen instanties voor begeleiding en opvang voor kinderen met dit soort problemen en/ of voor probleemkinderen. Dit is niet alleen de verantwoordelijkheid van het ministerie van Onderwijs. Het is de totale overheid die verantwoordelijk gesteld moet worden.

De school is op zoek gegaan naar sponsoren. Een echtpaar was bereid het meisje in huis op te nemen en een andere heeft het internaat betaald voor de jongen. Wat zou er zijn gebeurd met deze kinderen indien zij niet geholpen waren door de school. Maar dit is de taak van de overheid, zorgen voor opvangmogelijkheden en begeleiding. Waar moeten ouders, schoolleiding, etc. naar toe als zij een "probleemkind" hebben, een kind dat afwijkend gedrag vertoont en hulp nodig heeft. Ze kunnen nergens heen. Wat doet de school dan? Het kind wordt afgeschreven en gaat zwerven. Het gevolg: een crimineel erbij.

Natuurlijk zijn er psychologen en andere deskundigen die geraadpleegd kunnen worden, maar vele ouders kunnen het niet betalen. School en ouders staan soms met hun rug tegen de muur. Het is wreed mee te maken dat er geen hulp wordt geboden omdat het niet kan of omdat men niet meewerkt.

Geval 2.

Op een basisschool viel een leerling mij op doordat hij op zeer gepaste wijze een discussie aanging met de schoolleider. Ik informeerde naar zijn achtergrond en die bleek veel gelijkenis te vertonen met situaties uit een sience-fiction film. Die tienjarige jongen werd op een niet normale manier seksueel misbruikt door timmerlieden en vissers. Ik zal u de details besparen. Hij werd steeds weer afgeschreven van school, omdat zijn gedrag niet normaal was. Ik raadde het hoofd van de school aan om contact te maken met het Opa Doeli centrum.

Het bleek dat de Inspectie van Onderwijs door de voorgaande schoolleiders al meerdere malen op de hoogte is gesteld van deze situatie, maar geen actie heeft ondernomen. Wie schetst mijn verbazing toen ik na drie weken contact maakte met de school om te informeren naar de stand van zaken en te horen kreeg dat die jongen was afgeschreven en weer aan het zwerven was. Ik kan u meedelen dat hij vorig jaar is overleden.

Met dit artikel hoop ik geen roepende te zijn in de woestijn maar dat wij met zijn allen nagaan hoe het getij te keren. Aan de regering het verzoek, kwijt u ook op dit stuk van uw taak! Zorg voor adequate opvang en deskundige begeleiding. Zorg voor huisvesting voor gezinnen die het nodig hebben. Wacht niet tot morgen.

Renate Wouden-Bhugwandass.