De Surinaamse presidenten en met name de huidige president heeft op elk internationaal forum waar hij zich richtte tot de uitgebreide internationale gemeenschap een sterke ‘stand’ genomen tegen het Amerikaanse handelsembargo tegen Cuba. Met name is steeds de nadruk gelegd op het nadeel dat het Cubaanse volk ondervindt van de strafmaatregelen. Het standpunt van de Surinaamse presidenten heeft te maken met de stand van de geopolitieke verhoudingen in de regio. Veel is veranderd na de komst van president Obama. Hij wilde de president worden die zou wijzen dat Amerika ook vredelievend Amerika kon zijn. Dat bleek bijvoorbeeld uit de veranderde houding tegenover Iran, met wie er volgens Obama te praten viel. De crisis had ook geleerd dat Amerika wel degelijk interne problemen heeft. De buitenlandse oorlogen kostten Amerika veel en er waren geen duidelijke overwinningen. Tegelijkertijd verlinkste de politiek zich in het kielzog van Venezuela met Chavez. De anti-Amerika retoriek groeide en Zuid-Amerika werd steeds minder de achtertuin van de USA. Het een en ander had ook te maken met de opkomst van bijvoorbeeld Brazilië als een van de Brics-landen en met Veiligheidsraad-aspiraties en de droom van een verdergaande Zuid-Amerikaanse economische en politieke integratie met Alba, Petrocaribe en Unasur. Wat zeker ook een rol speelde in de politieke situatie was de hardnekkige ziekte van Fidel Castro en de opvolging van de meer moderate broer Raul Castro, die het begon te hebben over economische hervormingen (privatiseringen, marktwerking). De oproep van de internationale gemeenschap tegen de Amerikaanse Helms-Burton-wet – die handel met Cuba ook aan andere landen probeerde op te leggen – werd luider en vaste prik op de algemene vergadering van de VN. Nu is door Obama en Raul Castro een aanzet gegeven tot een volledig herstel van de diplomatieke betrekkingen en hopelijk de uiteindelijke opheffing van het embargo. De nieuwe paus zou en hand hebben gehad in de kentering in de Amerikaanse houding. Toen de nieuwe paus Fransiscus aantrad, werd al gesuggereerd dat deze paus gevoelig zou zijn voor de Zuid-Amerikaanse problematiek. Tegelijkertijd werd gezegd dat het niet uitmaakt uit welk werelddeel de paus zou komen, omdat hij uiteindelijk apolitiek zou zijn en niet gevoelig zou zijn voor de wereldpolitiek in die zin dat hij partij zou kiezen. Het Vaticaan waar de paus een rol in vervult, is niet geheel ongevoelig voor Cuba, omdat het land in belangrijke mate katholiek is. Fidel Castro had al tijdens zijn functioneren het atheïsme opgeheven en het land getracht te maken tot een seculiere staat. In 1988 ontving hij paus Johannes Paulus II. Nu blijkt dat de paus Franciscus en de aartsbisschop van Havana bij de diplomatieke gesprekken tussen de Amerikaanse en de Cubaanse politici als bemiddelaars hebben gefungeerd. Toen de nieuwe paus mei 2013 brieven schreef naar president Obama en Raul Castro, waren de landen achter de schermen al bezig om nader tot elkaar te komen. Franciscus’ brieven hebben de gesprekken wel in een stroomversnelling gebracht. De VS openen in Havana een ambassade en Obama gaat het Amerikaanse Congres vragen om het economische embargo tegen Cuba op te heffen. Een Amerikaan die vijf jaar vast zat in Cuba is vrijgelaten, net als drie Cubaanse spionnen die in Florida achter de tralies zaten. Toen Obama in maart bij Franciscus op bezoek ging, was Cuba een van de belangrijkste gespreksonderwerpen, meldt Trouw. Vanaf dat moment werd het Vaticaan serieus betrokken. De paus besloot om de Havaanse aartsbisschop Jaime Ortega aan het werk te zetten. Die was betrokken bij een geheim overleg tussen Amerikaanse en Cubaanse diplomaten in Canada. De bemiddeling van de kerkelijke leiders in de relatie tussen Cuba en de USA lijkt op een spannende film. Er zijn excuses bedacht door het Vaticaan om onopgemerkt kerkelijke leiders op politieke missies uit te sturen, zonder dat de buitenwereld er argwaan door kreeg. Nu pas is duidelijk dat de kerk actief heeft bemiddeld en geheime agendapunten eropna hield waar de media geen lucht van kregen.
De realisatie van normale betrekking kan een lang proces worden. Er zitten niet veel Castro-haters meer in het zuiden van de USA afkomstig van het eiland zelf, omdat ze ooit door Castro waren uitgezet. De groep Cubaanse immigranten die in USA naar de stembus mag gaan, is aangezwollen tot 2 miljoen. De Amerikaanse politiek houdt rekening met deze stemmen. Insiders beseffen echter wel dat de laatste jaren de USA en Cuba wel degelijk met elkaar hebben willen samenwerken, zie maar naar de Amerikaanse gevangenis te Guantanamo Bay. ‘Vandaag breekt Amerika met het verleden om een betere toekomst te krijgen voor het Cubaanse volk, voor het Amerikaanse volk en voor de hele wereld’, zei Obama op een persconferentie. De Cubaanse president, Raúl Castro, zei tijdens een gelijktijdige persconferentie in Havana dat hij blij is met het aanhalen van de banden. De Surinaamse regeringen hebben de laatste tijd vaker aangedrongen op normalisatie van de betrekkingen. De unieke ontwikkeling is een welkome situatie voor Suriname. Wij onderhouden al geruime tijd goede banden met Cuba en op het vlak van onderwijs en gezondheidszorg hebben wij ons voordeel aan de verhoudingen. Wat de veranderde situatie voor Cuba en de regio zal betekenen, is een interessante vraag. Wat er intern verder in Cuba op het politieke vlak zal veranderen, is ook een interessante vraag. De veranderde verhoudingen worden in elk geval verwelkomd in het belang van het Cubaanse volk. Moge de verbeterde relatie tot heil zijn van het Cubaanse en de overige naties in de regio.