– het Parool, 25 februari 2020 –
auteur : Iwan Brave
PARAMARIBO — Dit jaar is het veertig jaar geleden dat Desi Bouterse (74) via een militaire coup aan de macht kwam in Suriname, een gebeurtenis die groots herdacht wordt als een 'revolutie' die het land al het goede van nu heeft gebracht.
Bouterse, inmiddels het democratisch verkozen staatshoofd, eist daarbij een hoofdrol voor zichzelf op.
Overal in het land staan billboards waarop 'Bouterse de coupleider' (in zwart-wit) salueert naar zichzelf - 'Bouterse de president' (in kleur en camouflagepak).
"40 jaar na de staatsgreep salueert Bouterse nog steeds naar zichzelf"
Het leed geen twijfel dat Bouterse aan de vooravond van de 'Dag van Bevrijding en Vernieuwing' - de zoveelste nationale vrije dag sinds zijn aantreden als president - veel mensen op de been zou krijgen om 'zijn' revolutie te herdenken.
Desiré Delano Bouterse
– de huidige president van Suriname –
Hij is nog altijd erg geliefd, ook al werd hij onlangs tot twintig jaar cel veroordeeld in de decembermoordenzaak en kampt Suriname met grote sociaal-economische problemen.
De 'revolutionairen' zijn er vast van overtuigd dat de coup hun land veel goeds heeft gebracht.
"Het is het beste dat Suriname is overkomen, op het juiste moment" zegt Laurens Neede, een oude strijdmakker van Bouterse en nu prominent lid van diens regerende NDP.
"Onze vrees was dat er een burgeroorlog zou uitbreken tussen de Hindostanen en creolen. Bouterse heeft het vermogen gedemonstreerd om onze complexe samenleving, met al die etnische groepen en belangen, bij elkaar te houden".
"De revolutie heeft Surinamers bewuster gemaakt van hun Surinamer-zijn, hun nationaal gevoel is enorm gegroeid."
Ook Borger Breeveld, die de hoofdrol vertolkt van Roy in de controversiële filmklassieker Wan Pipel (Eén volk) van regisseur Pim de la Parra, is positief, ook al vindt hij 'revolutie' een te groot woord.
"We zijn begonnen het denken te vernieuwen, om af te komen van dat koloniale dat op ons was neergedaald."
Breeveld sloot zich aan bij de '25 Februari Beweging' en was jarenlang woordvoerder van Bouterse. Net als andere 'revolutionairen' gaat hij prat op het door de coup ingezette 'dekolonisatieproces'.
"Er is geen andere leider die zonder hulp van Nederland zoveel heeft gerealiseerd."
Protesten in Nederland
– afbeelding verboden door Desi Bouterse –
Volgens Neede was het geen coup om de macht. "Wij kozen voor een progressieve coup met sociale ideeën. We hebben in feite de macht weer gedelegeerd aan het volk."
Er werd een 'burgerregering' ingesteld onder strakke teugels van de Nationale Militaire Raad.
"Bouterse geeft leiding aan de meest corrupte regering ooit"
Het ideaal van de revolutie staat volgens Neede nog recht overeind: 'het verheffen van het volk'.
Maar waar Bouterse zichzelf opwerpt als een verenigende vader des vaderlands, vormt zijn persoon ook een bron van diepe verdeeldheid in Suriname en daarbuiten:
Zijn 'revolutie' heeft gezorgd voor een enorme tweedeling in het land, vindt econoom John van Coblijn, adviseur van de regering van de vorige president Venetiaan.
"De coup heeft ons land en de persoonlijke toekomst van mensen behoorlijk beschadigd," vindt hij.
Het was de coupplegers nooit te doen om ideologie.
Bouterse beloofde een 'kruistocht tegen corruptie'. Maar hij geeft nu leiding aan de meest corrupte regering die het land ooit heeft gehad.
Er ís ook 'heel veel' misgegaan, geeft Neede toe. "Ook dingen die wij enorm betreuren." Zoals de decembermoorden in 1982.
"Dat was on-Surinaams." Toch vindt hij de veroordeling van Bouterse als hoofdverdachte tot twintig jaar 'onjuist'. "Dingen die toen gebeurd zijn, waren noodzakelijke voorwaarden om door te gaan."
Na de decembermoorden draaide Nederland subiet de geldkraan dicht. De staatskas raakte leeg en er heerste alom schaarste. In oktober 1987 schreven de militairen na aanhoudende protestacties algemene verkiezingen uit.
President Desi Bouterse
– Omstreeks 1980 en 2020 –
Die verkiezingen werden overweldigend gewonnen door de 'oude' politieke partijen, gebundeld als 'Front voor Democratie en Ontwikkeling'. De NDP, dat jaar opgericht, kreeg slechts drie zetels.
"De meeste Surinamers leven (weer) onder de armoedegrens"
Bouterse is in 2020 inmiddels alweer tien jaar aan de macht, zij het nu als democratisch gekozen president.
Het gros van de bevolking leeft (weer) onder de armoedegrens. Velen zijn dus niet in een feestelijk stemming; Suriname is weer bankroet onder Bouterse. Protestacties als 'Weg met de NDP!' brachten duizenden op de been.
Van Coblijn: "Er is geen enorme vernieuwing geweest. Veertig jaar revolutie is een groot drama."
Desi Bouterse zal zich gewoon weer verkiesbaar stellen bij de komende Surinaamse verkiezingen in mei 2020.
Zijn veroordeling door de krijgsraad tot 20 jaar gevangenisstraf zal hem er niet van weerhouden nog een keer een poging te doen president van Suriname te worden.
Op 25 februari 1980 pleegden zestien onderofficieren van het Surinaams Nationaal Leger onder leiding van Desi Bouterse een gewelddadige coup.
De regering van premier Henck Arron, de man die de Surinaamse onafhankelijkheid van Nederland in 1975 bewerkstelligde, werd afgezet.
Tijdens de belegering van de Memre Boekoe-kazerne sneuvelden twee militairen. Het hoofdbureau van politie aan de Waterkant werd vanaf de rivier in brand geschoten, waarbij een politieman en een burger sneuvelden.
Aan de coup ging een conflict binnen de strijdkrachten vooraf, toen de legerleiding weigerde de militaire vakbond Bomika te erkennen. Drie onderofficieren werden in januari 1980 gevangen genomen wegens 'insubordinatie'.
Couppleger Desi Bouterse
– Rond 1981 –
Een maand later maakte Arron de onderofficieren uit voor 'padvinders'. "De coup is in feite uitgelokt door de regering," zegt Bouterses bondgenoot Laurens Neede, die tot het gevangen drietal behoorde. De coupplegers spreken van een 'revolutie'. Vele anderen van een 'ordinaire coup om een vakbondsgeschil'.
"Inmiddels is Bouterse veroordeeld voor meervoudige moord"
De krijgsraad in Suriname heeft Bouterse inmiddels veroordeeld tot twintig jaar cel. Het Openbaar Ministerie had twintig jaar celstraf geëist tegen de inmiddels 74-jarige president - hoofdverdachte in het strafproces over de Decembermoorden.
Hij was in 1982 de leider van het militaire bewind. In de nacht van 7 op 8 december van dat jaar werden vijftien tegenstanders van zijn regime van hun bed gelicht.
Ze werden overgebracht naar Fort Zeelandia waar ze werden gemarteld en vermoord.
Moet Bouterse herkozen worden en nog een derde kans (termijn) krijgen?
Bron : Suriname Nieuws
Wat vindt u van dit artikel?
Wilt u reageren op de vraag?
Lees verder in de gratis app!