PARAMARIBO, 3 augustus 2021 – Naar aanleiding van de special over de Lawaspoorweg in Suriname heeft lezer Merio contact met deze app gezocht en een aantal persoonlijke foto's opgestuurd.
Op de beelden zijn oude voertuigen te zien die ruim 30 jaar geleden werden tentoongesteld in het openlucht museum Fort Amsterdam (Commewijne).
Aangezien het materieel toen al in zeer slechte staat was, is het aannemelijk dat hier vandaag de dag helaas niets meer van over is.
Op de beelden is onder andere een locomotief afgebeeld (bovenstaand) die de suikerriet van de plantages naar de fabriek in Mariënburg bracht.
Surinaamse pomp-trolley
– een draisine in Fort Amsterdam –
Ook is een voor Suriname zeer unieke pomp-trolley te zien die met de hand over het toenmalige spoor werd gereden.
Een pomp-trolley (ook bekend als een pompwagen of draisine) is een treinwagon die wordt aangedreven door zijn passagiers of door mensen die de wagen van achteren duwen.
Een typisch ontwerp bestaat uit een arm – de loopbalk genaamd – die als een wip op een basis draait.
Deze moeten de passagiers afwisselend naar beneden duwen en omhoog trekken om de wagen over het spoor te verplaatsen.
Pompwagen
draisine in het Surinaams
Het wordt meestal gebruikt als onderhouds– of mijnwagen , maar werd in sommige gevallen ook gebruikt voor passagiersvervoer.
Het is niet duidelijk wie de pomp-trolley in Suriname heeft uitgevonden.
Het is waarschijnlijk dat machinisten binnen individuele spoorwegbedrijven wereldwijd deze naar hun eigen ontwerp begonnen te bouwen.
Handmatige duw-wagen
– Brits-India, rond 1895 –
Dit soort handwagens waren essentieel voor de exploitatie van spoorwegen in een tijd dat deze vaak de enige en dus belangrijkste vorm van openbaar vervoer waren.
Dit speelde niet alleen in Amerika en Europa tussen 1825 tot 1925 maar ook in landen als Suriname.
Zware handwagens hebben meer mensen nodig om ze voort te stuwen.
Meer mensen zullen meer vermogen toevoegen, maar op een gegeven moment worden de voordelen tenietgedaan door het gewicht van de mensen.
Hun eigen gewicht zou niet worden gecompenseerd door extra vermogen dat ze kunnen produceren.
Werking van de pomp-trolley
– de Surinaamse versie –
De eerste trolleys waren waarschijnlijk gemaakt van de onderdelen die winkels in de buurt op voorraad hadden of gemakkelijk zelf konden maken.
Deze wagens waren erg zwaar en vermoeiend om met de hand aan te sturen.
Handwagens worden in aangepaste vorm nog steeds gebruikt door spoorwegpersoneel (Gandy-dansers) voor spoorweginspectie en onderhoud.
Door hun lage gewicht en kleine formaat kunnen ze overal op en van de rails worden gehaald, waardoor treinen veilig kunnen passeren.
Oude pomp-trolley
– de voetrem in het midden is goed zichtbaar –
De handwagens zijn grotendeels wel vervangen door zelfrijdende voertuigen die geen handmatige kracht nodig hebben.
In plaats daarvan vertrouwen ze op interne verbrandingsmotoren of elektriciteit om het voertuig te verplaatsen.
De pomp-trolleys die Suriname in haar bezit had waren uniek in de wereld en kenmerkend voor het vakmanschap dat in die tijd over onze rails reed.
Bron : Suriname Nieuws / Merio
Had Suriname deze historische objecten beter moeten conserveren?
Wilt u reageren op de vraag?
Lees verder in de gratis app!