PARAMARIBO, 28 augustus 2022 – Na verschillende functies in de internationale luchtvaart werd de Nederlander Paul de Haan twee jaar geleden gevraagd om de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM) weer gezond te maken.
Dit artikel verscheen eerder in de Nederlandse krant het Algemeen Dagblad (AD).
Om misverstanden te voorkomen is het hier en daar aangepast om vanuit Surinaams perspectief gelezen te worden.
Vorige week ontvluchtte hij midden in de nacht het land, terug naar Nederland.
Dit is zijn verhaal.
De president liet mij midden in de nacht vijf uur wachten
Achteraf kun je je afvragen: had hij het niet kunnen weten?
Nou, Paul de Haan had er ruim twaalf jaar bij Kenya Airways (als vertegenwoordiger en ondersteuning van de marketing – redactie) opzitten en stond dus echt niet te kijken dat hij voor zijn eerste presentatie bij de president om negen uur ‘s avonds op het paleis werd verwacht.
De staat is de enige aandeelhouder van SLM en ieder heeft zijn eigen werktijden, nietwaar?
"Ik had een sterkte-zwakte analyse gemaakt", vertelt De Haan. Hij werd uiteindelijk pas om half twee ‘s nachts binnengelaten.
Santokhi had geen interesse in mijn plan, hij wilde feesten
Wat wilde hij drinken?, was de eerste vraag. En de enige vraag eigenlijk. "De president en enkele ministers hadden iets te vieren die avond."
Dus ja, hoe serieus was het land nou met het voornemen om SLM door een directeur van buiten te laten reorganiseren?
Heel serieus, denkt De Haan (47) nog steeds. Het idee was aansluiting zoeken bij een alliantie van samenwerkende luchtvaartmaatschappijen, zoals ook KLM die heeft.
Vanwege mijn contract werd ik met de dood bedreigd
Maar dan moest er echt wel wat gebeuren. Want eerlijk gezegd zat het bedrijf net als heel Suriname onder de schulden en waren de twee enige "assets" de routes op Amsterdam en Miami.
De SLM had geen eigen vliegtuig maar, maar leaste er wel drie.
De SLM heeft meer personeel dan de KLM, maar geen vliegtuigen
"Een Boeing 777-200, en dan ook nog de long range versie – dat is een toestel voor vluchten naar Nieuw Zeeland. Prachtige slaapcabine voor het personeel aan boord, maar voor ons veel te duur", vond president-directeur De Haan.
Opzeggen dus, dat leasecontract.
Twee kleinere 737’s? Bruikbaar, maar moest er per se eentje als reserve aan de grond blijven voor het geval vooraanstaande mensen ineens op reis moesten?
Van de drie vliegtuigen waren er twee feitelijk niet geschikt
Op kantoor gingen de plastic waterflesjes en de dure koffiemachine eruit. Met een waterdispenser en gewone koffie kun je ook werken, toch?
En dan het personeel. Prima mensen zaten ertussen, heus, maar waarom zoveel?
600 mensen voor een maatschappij met drie toestellen? Dat is relatief meer personeel dan EasyJet of zelfs KLM heeft.
Als een controller per dag drie rekeningen hoeft te versturen en toch zegt dat hij het druk heeft, dan ben je bij mij aan het verkeerde adres.
Dus introduceerde De Haan – zoals zovele Nederlandse managers voor hem en na hem – de vrijwillige vertrekregeling en de VUT.
Iemand print drie A4'tjes uit en klaagt dat hij te hard werkt
Zou het daar fout zijn gegaan?
"Alles is politiek in Suriname", zegt De Haan.
Hij heeft ervaring met kantoorpolitiek, maar dit was partijpolitiek.
Elke partij wilde een succesvolle herstart van SLM kunnen claimen, maar niemand wilde dat zijn geaccommodeerden daar slachtoffer van werden.
Plat gezegd: afslanken prima, maar het neefje van de minister of de buurman van het parlementslid mochten hun baan niet verliezen.
Bizar?
In de tien jaar onder president Desi Bouterse zijn corruptie en nepotisme helaas schering en inslag geworden.
De nieuwe president Chan Santokhi beloofde bij zijn aantreden in 2020 een nieuw begin, heeft ook stappen gezet, maar benoemde wel zijn vrouw tot commissaris bij het Staatsoliebedrijf en regelde daarnaast nog een handvol andere banen voor haar.
Santokhi regeert, maar Brunswijk bepaalt
Vice-president Ronnie Brunswijk had er zijn broer als commissaris laten neerzetten. Die broer, Leo, is trouwens ook commissaris bij SLM.
Santokhi kan niet regeren zonder de steun van de partij van Brunswijk.
De VHP wil de SLM redden, maar niet ten koste van de VHP
Kortom, president-directeur De Haan kreeg al snel gedoe met zijn Raad van Commissarissen.
Of binnen de Raad van Commissarissen beter gezegd, want ook die was verdeeld langs partij lijnen. Aanvankelijk pakte het nog goed uit.
De regering stelde een nieuwe president-commissaris aan, Xaviera Jessurun, met ervaring in de luchtvaartsector.
"We hebben begin dit jaar samen een herstructureringsplan gemaakt, rock solid was het."
We moeten ook niet vergeten dat De Haan het privé zeer naar zijn zin had. Hij woonde met zijn gezin in een mooi huis buiten de stad.
Zijn zoon van 1 was op de crèche binnen een week uit de luiers.
In Suriname hebben ze nog een ouderwets goede opvoeding.
En zijn dochter van vier had het fijn op school.
"Ook nu we ineens weer in Nederland zijn, zingt ze nog elke morgen het Surinaamse volkslied, zoals ze dat daar op school heeft geleerd."
Met mevrouw Jesserun hebben we een perfect plan gemaakt
Helaas, de oorlog in Oekraïne bereikte afgelopen voorjaar ook Suriname. Brandstofprijzen verdubbelden en De Haan voelde zich genoodzaakt verder in de kosten te snijden.
De "voordeeltjes" van de leden van de RVC gingen eraan: gratis vliegen zat er niet meer in.
Een klap voor sommige mensen, zoals de Haan zegt;
Op vrijdag vlogen ze businessclass naar Amsterdam om daar de bloemetjes buiten zetten en op zondag keerden ze weer terug.
Een aantal vluchten op Amsterdam werd zelfs geschrapt. Prijzen van de tickets gingen omhoog.
Toen begon het vertragen.
"Het duurde twee maanden voordat we een vereiste handtekening kregen." Een meerderheid van de RVC zegde het vertrouwen in Jessurun op.
Een lid van de RVC, Ruben Ravenberg, zei op de radio: "De Haan is gewoon een crimineel."
De top van SLM wilde gratis feesten, wij wilde doorwerken
Jessurun was volgens hem lid van een criminele bende. De vakbonden werden intimiderender.
Ik ben een paar keer uit mijn kantoor uitgetrokken om NU tekst en uitleg te geven aan het personeel.
Er werd gelekt.
Twee weken geleden nog bleek iemand tijdens een vergadering een telefoonlijn open te hebben staan naar een journalist.
Er verschenen de afgelopen weken lelijke stukken over De Haan in de Surinaamse pers. De kwaliteit ervan is moeilijk te beoordelen.
Wie ze online naleest valt vooral op dat hij voortdurend buitenlander wordt genoemd. De kritiek spitst zich toe op het inhuren van dure externen.
Toen de toppers niets kregen, werden zij vijandig tegen ons
De Haan erkent volmondig dat hij dat heeft gedaan:
"Bij een herstructurering is dat nodig en niet ongewoon." Er verschenen doodswensen op sociale media. In het parlement riepen enkele afgevaardigden op hem zijn paspoort af te nemen en hem op te sluiten.
Dat is ook de reden dat De Haan nu hier zijn kant van het verhaal vertelt: hij wil niet dat het beeld onweersproken blijft. In Suriname heeft hij een schriftelijke verklaring doen uitgaan.
Omdat ik kennis inhuurde, moest ik volgens parlementsleden naar de gevangenis
Het bleef niet bij woorden.
Op de doodlopende weg langs zijn huis reed de afgelopen weken regelmatig dezelfde auto voorbij.
De honden sloegen 's nachts aan. Er liepen mensen rond het huis.
De Directie Nationale Veiligheid zegde toe beveiliging toe: 24 uur per dag 2 mensen, zwaarbewapend, op het terrein.
Volgende maand.
Hij kreeg gezondheidsklachten en diende zondag 21 augustus zijn ontslag in bij de president. En toen daarna een auto achter hem aanreed tot bij zijn huis, knapte er iets.
Ik kwam om acht uur thuis, mijn vrouw was net onze dochter aan het voorlezen.
Ze vroeg hoe is het?
Ik zei: slecht.
Ze vroeg: hoe slecht?
Ik zei: heel slecht.
Ik voelde mijzelf helemaal niet veilig meer.
Nadat de kinderen sliepen hebben we gepraat en daarna onze koffers gepakt.
Ik wilde de grens over naar Frans Guyana. Daar begint Europa – de vrijheid, de veiligheid.
Om twee uur ‘s nachts vertrokken ze.
Zij met de kinderen in haar auto, hij in de zijne. Zij heeft een andere achternaam dus dat leek veiliger.
Bij de grens liet hij zijn auto staan.
"Ik heb een pet opgezet en mijn leesbril en zo ben ik in een toeristenbusje gestapt."
Vanuit de regering werd ik met zware wapens beveiligd
Eenmaal op de luchthaven van Cayenne konden vrouw en kinderen weer zonder moeite door.
"Maar bij de paspoortcontrole lag er een briefje met mijn naam en paspoortnummer op het bureau van de douanier."
Er werd een superieur bijgehaald.
"C’est lui?" (is hij de persoon?).
De vrouw knikte.
En gaf wuifend aan dat hij gewoon door mocht lopen.
Vanwege de veiligheid zijn we in gescheiden auto's vertrokken
"Cabin Crew, arm slides." (een teken om op te stijgen – redactie).
Paul de Haan moet het in zijn leven tientallen keren gehoord hebben, maar nooit was hij er zo dankbaar voor.
De president van Suriname heeft vorige week vrijdag een onderzoek gelast naar de vermeende onrechtmatige betalingen aan externen bij SLM.
De onderzoeker is Ron Wijnstekers.
Voorheen was hij registeraccountant, maar sinds zijn pensioen in 2015 de adviseur van de huidige president, Santokhi
De Haan wordt ten onrechte als crimineel neergezet
Wijnstekers brengt komende dagen verslag uit maar wil alvast wel dit zeggen:
We hebben geen aanwijzingen gevonden voor onrechtmatige betalingen aan externen.
Integendeel, afgaande op wat wij zien zeg ik over het werk van president-commissaris Jessurun, CEO De Haan en de direct betrokken ministers: petje af.
Ik begrijp de onrust over het inhuren van externen uit het buitenland wel, maar u moet begrijpen:
Suriname is een groot land maar een kleine gemeenschap.
Hij vervolgt; veel lekt uit in Suriname. Het is ook de vraag of Suriname zelf de benodigde expertise wel in huis heeft.
Er is geen enkel teken van corruptie of overtreding
En ja, voor een land als Suriname is een uurtarief van 200 euro per uur torenhoog, maar internationaal is het eerlijk gezegd nog heel goedkoop.
Wat er nu in de media wordt geschreven over De Haan en Jessurun is werkelijk buitensporig.
Bron : Algemeen Dagblad Nederland
Verbaasd dit "inkijkje" in de gang van zaken rondom de SLM u?
Wilt u reageren op de vraag?
Lees verder in de gratis app!