AMSTERDAM / PARAMARIBO, 16 februari 2023 – Het tempo van de ontbossing in ons Amazonegebied ligt veel hoger dan eerder werd gedacht.
Daardoor dreigt een omslagpunt te worden bereikt, waarna het ecosysteem onomkeerbaar zal veranderen.
En dat kan catastrofale gevolgen hebben voor het wereldwijde klimaatsysteem, schrijft een VN-panel van vooraanstaande wetenschappers.
De menselijke invloed in het Amazonegebied is nu zo groot dat natuurlijke processen in een gebied van miljoenen vierkante kilometers geen tijd hebben om zich te herstellen.
Carina Hoorn
Universiteit van Amsterdam
Maar de afgelopen decennia is de boskap voor de landbouw en industrieën zoals de winning van goud, olie en gas steeds sneller gegaan, met enorme negatieve gevolgen voor de stroming van het oppervlaktewater.
Vooral de laatste 4 jaar is de ontbossing in een stroomversnelling geraakt, waarbij vooral de jaren 2020 en 2021 opvallen, met 17% meer ontbossing dan voorheen.
Carina Hoorn
Universiteit van Amsterdam
Nederland doet uitgebreid, wetenschappelijk onderzoek
Aardwetenschapper Carina Hoorn van de Universiteit van Amsterdam is lid van het 'Science Panel for the Amazon', een initiatief van de Verenigde Naties met 240 onderzoekers uit 20 landen.
Het panel onderzocht de snelheid van natuurlijke en door de mens veroorzaakte veranderingen in het gebied.
Hoorn was een van de twee werkgroepleiders van het onderzoek naar de geschiedenis van de bodem, de ondergrond, de hydrologie en het klimaat van het systeem aarde en de geschiedenis van de biodiversiteit.
Het rapport van deze werkgroep verscheen in 2021 en heeft inmiddels geleid tot een wetenschappelijke overzichtspublicatie in het gerenommeerde tijdschrift Science.
Samen met de werkgroep luidt Hoorn opnieuw de noodklok, want de ontbossing gaat veel sneller dan eerder gedacht, blijkt uit de vergelijkende studie. "Het Amazonegebied is het product van miljoenen jaren ontwikkeling".
Dat is een heel andere tijdschaal dan wij mensen kennen.
De laatste vier jaar is de ontbossing snel toegenomen
Antropogene veranderingen gaan honderden tot duizenden keren sneller dan natuurlijke klimatologische en geologische veranderingen. Het systeem kan de snelle vernietiging die wij veroorzaken niet compenseren.
Op een geologische tijdschaal is de natuur in het Amazonegebied vrij flexibel, zegt Hoorn.
We weten dat het Amazonegebied en de omliggende gebieden 65 miljoen jaar geleden tropisch bos hadden. Bos en wetlands wisselden elkaar af en nu wordt het gebied weer gedomineerd door tropisch bos.
Het vernietigen van zo'n systeem is waarschijnlijk een reis zonder terugkeer. Als de natuurlijke omstandigheden in zo'n groot gebied diep worden verstoord, zal het zich niet kunnen herstellen en komt er een verarmd, instabiel ecosysteem voor in de plaats.
Tot nu toe is het Amazonegebied altijd een mondiale koolstofput geweest, maar als de drempel wordt overschreden, kan het een bron worden.
De rol van het Amazonegebied in het wereldklimaat zou dus kunnen omkeren.
Carina Hoorn
Universiteit van Amsterdam
En door de enorme omvang van het Amazonegebied zou dit zelfs tot een wereldwijde klimaatverandering kunnen leiden.
Hoorn en haar collega's hebben een boodschap aan de wereldleiders: "De wetenschap maakt zich grote zorgen over de onomkeerbaarheid van de ontwikkelingen. Als het omslagpunt wordt gepasseerd, betekent dat het aanbreken van een onzeker nieuw tijdperk, waarschijnlijk zonder gevarieerde tropische bossen."
Ook Nederland roept de wereld op tot natuurbehoud
Het tegengaan van ontbossing in het Amazonegebied was al een belangrijk onderwerp bij de Braziliaanse presidentsverkiezingen in het najaar van 2022, het land waar het grootste deel van het Amazonewoud ligt.
Hoorn: "Voormalig president Bolsonaro zag het als een ontginningsgebied. De nieuwe president Lula wil het beschermen en heeft een inheemse minister van Milieu benoemd. Dat is heel positief."
Vorig jaar al publiceerde een andere groep wetenschappers een beleidsbrief om het tij te keren voor het Amazonegebied.
Volgens hen is het belangrijk om het resterende (oorspronkelijke) bos onmiddellijk actief te beschermen door toezicht en strenge controle op illegale houtkap en milieuvernietiging en door het gedeeltelijk verwoeste of zich herstellende bos af te schermen zodat het op natuurlijke wijze terug kan groeien.
Dit kan onder meer door het natuurbeleid op regionale schaal te handhaven en de inheemse bevolking hierbij te betrekken.
Opmerking : dit artikel is aangedragen door een vaste lezer van het forum.
Bron : Universiteit van Amsterdam / Suriname Nieuws
Doet Suriname genoeg (wetenschappelijk) onderzoek naar onze Amazone?
Wilt u reageren op de vraag?
Lees verder in de gratis app!