PARAMARIBO, 31 maart 2023 – Uit het niets was daar opeens het nieuws dat president Santokhi "stiekem" ruim SRD 4.000.000,– had overgemaakt op een geheime rekening.
Door de meerderheid van onze bevolking werd dit direct afgedaan als "leugen" en "fake news" omdat de brenger hiervan een prominent NDP-lid bleek te zijn; Melvin Bouva.
Deze had eerder ook al soortgelijke onthullingen gedaan over de soms "vreemde handel en wandel" van de regering, maar achteraf bleken deze uiteindelijk (in grote lijnen) toch wel te kloppen.
Ondanks wantrouwen bleek het nieuws toch te kloppen
Ook ditmaal had Bouva het bij het juiste eind, aangezien president Santokhi nog geen twee uur later openlijk toegaf het geld op een rekening gezet te hebben en dat de kwitanties (die waren uitgelekt) ook op waarheid zouden berusten.
De exacte reden van het storting, de geheime rekening zelf, de oorsprong van het geld en de manier waarop het bedrag aangewend moet worden blijven echter geheim.
De reden hiervoor is dat het... geheim is.
Het zou iets te maken kunnen hebben met "geheime handelingen" die de regering zo urgent en belangrijk vindt dat hier altijd geld voor beschikbaar moet zijn.
Op dat moment kan de regering de miljoenen opnemen en er "iets" mee doen dat dus altijd "geheim" blijft.
Een beetje vreemd lijkt deze gang van zaken wel, maar feitelijk hebben ook veel buitenlandse regeringen zo'n geheime "post" op de begroting staan.
Verschil is echter dat daar altijd controle is en een verplichte openheid om vooraf aan te geven dat "departement X" een "bedrag Y" heeft ingeboekt voor "geheim Z".
Buitenlandse "geheimen" zijn een stuk minder geheim
In het geval van ons land is dat niet het geval; er is geen onafhankelijke controle op de overboekingen, niemand weet wat er met het geld gaat gebeuren en dus ook niet waarvoor het bedoeld is.
Nederlandse begrotingswetten kennen bijvoorbeeld vanouds artikelen met de omschrijving "geheim".
Deze posten zijn omwille van het staatsbelang omgeven met een waas van geheimzinnigheid.
Ook een geheime post moet altijd verantwoord worden
De totaalbedragen worden altijd (en bij grondwet geregeld) geopenbaard, maar details over de zogeheten "geheime uitgaven en ontvangsten van de Staat" worden niet vrijgegeven.
Al in 1896 concludeerde Johannes Kan jr. in zijn dissertatie dat een geheime begrotingspost "een absoluut teken van vertrouwen in de regering" is.
Als zij (de geheime posten) worden toegestaan, dan moet men zich ten aanzien van hare besteding op het financieel beleid der regeering geheel verlaten, want de omtrent haar af te leggen rekening en verantwoording heeft niet veel te betekenen (er is geen volledige controle – redactie).
Nederlands staatsrecht
rond 1896
Anno nu staan de zaken er echter totaal anders voor.
De "known unknowns" worden tegenwoordig doorgelicht
De geheime uitgaven en ontvangsten zijn known unknowns en het parlementaire controle regime is in het Nederlands recht zeer aangescherpt.
Niets is absoluut geheim, aangezien elke euro achteraf hoe dan ook verantwoord moet kunnen worden.
Als blijkt dat er een bedrag verkeerd of te veel is overgemaakt, kunnen journalisten, media en burgers altijd een beroep doen op de WOB : de Wet Openbaarheid Bestuur die de overheid verplicht (via de rechter) volledige openheid van zaken te geven.
Suriname kent zo'n wet niet; de president bepaalt eerst dat iets geheim is, laat vervolgens controleren of het aan de regels voldoet en besluit tenslotte dat het geheime gedrag "uit staatsveiligheid" nooit kenbaar gemaakt mag worden.
Er is bij ons dus geen onafhankelijk instituut dat "de geheimen" controleert of in ieder geval in kaart brengt en escalaties probeert te voorkomen.
Een ander valide punt zijn de uitgaven voor geheime diensten via de Rijksbegroting (in Nederland – redactie).
Ook hier kent een aantal departementen de begrotingspost "geheime uitgaven".
Vooral de departementen van Justitie en Veiligheid, Defensie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties beschikken over dergelijke begrotingsposten.
Vaak gaat het om middelen voor geheime diensten als de Algemene Inlichtingen– en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen– en Veiligheidsdienst (MIVD).
Nederlandse situatie
anders dan Suriname
Het toezicht van het Nederlands parlement op deze geheimen is absoluut aanwezig, maar wel met wetten en regels beperkt.
Tegelijk kan een minister of departement daar nooit "geheim geld" zo maar overboeken op een "geheime rekening" vanwege "geheime belangen".
In Nederlands geval neemt de Commissie voor de Inlichtingen– en Veiligheidsdiensten van de Tweede Kamer de controlerende functie namelijk direct op zich.
Waar het parlement niet kan controleren, controleert een ander
Deze speciale commissie speelt bij de controle op de begroting en de uitgaven van de "geheime" posten een zeer grote rol.
De Algemene (Nederlandse) Rekenkamer heeft op basis van de Comptabiliteitswet (CW) tot taak onderzoek te verrichten naar ‘geheime uitgaven en ontvangsten’.
Al deze controle mechanisme binnen de Nederlandse wet voorkomen dat er misbruik gemaakt kan worden van "geheime posten" en vallen binnen het "recht op begroting".
Suriname kent zo'n wet niet, of in ieder geval niet vergelijkbaar; bij ons is de partij die de geheimen opstelt dezelfde als die de geheimen controleert.
In 1896 deed men al een voorspelling over deze kwestie
En omdat alles "geheim" is, kan dus niet onafhankelijk gecontroleerd worden om welke geheimen en welke bedragen het nu eigenlijk gaat.
Wat dat betreft klopt de in 1896 gedane uitspraak nog steeds;
Het vertrouwen in de geheimen van de regering staat of valt met het vertrouwen in de regering.
Bron : Suriname Nieuws
Vertrouwt u de geheimen van de regering?
Wilt u reageren op de vraag?
Lees verder in de gratis app!