PARAMARIBO, 27 april 2023 – De rijst uit Suriname vertelt een verhaal over slimme akkerbouw met wereldwijde koloniale invloeden.
De Nederlandse evolutiebioloog Marieke van de Loosdrecht heeft hiervoor zelfs historisch bewijs gevonden in het DNA van onze rijstkorrels.
Op 18 april won ze met haar baanbrekende onderzoek de L'Oréal-Unesco For Women in Science Program (FWIS) prijs.
Gewassen vertellen ons veel over de geschiedenis van bevolkingsgroepen over de hele wereld.
In het DNA van rijst zijn bijvoorbeeld genetische sporen terug te vinden die de herkomst van het gewas onthullen, zoals ook bij rijstvariëteiten in ons Suriname.
Tijdens het tijdperk waarin tot slaaf gemaakte mensen over de Atlantische Oceaan werden verhandeld, kwam de rijstteelt hier in een stroomversnelling.
Hun afstammelingen – de Marrons – cultiveren veel verschillende rijstvariëteiten.
De rijst bevat in haar diepste kern onze geschiedenis
"Hun geschiedenis is op hun velden geschreven", zegt evolutiebioloog Marieke van de Loosdrecht.
"De Marronboeren (bijna allemaal vrouwen) zijn de hoeders van hun eigen geschiedenis en van een enorme rijstvariëteit", gaat ze verder.
Samen met Tinde van Andel en Nicholas Pinas van Naturalis en Eric Schranz van de groep Biosystemics zoekt Van Loosdrecht naar kleine variaties in het DNA van onze rijst.
Hier verschilt het DNA met slechts één letter (of nucleotide) van andere varianten.
Deze variaties kunnen overeenkomen met het DNA van hetzelfde gewas elders in de wereld.
Zo kunnen onderzoekers de historische route blootleggen die het gewas en de mens in het verleden hebben afgelegd.
De wereldreis van een rijstkorrel kan "uitgelezen" worden
Voorlopige resultaten van het lopende onderzoek bevestigen de verhalen die de Marrons vertellen over hun voorouders.
Het DNA dat gevonden wordt in Surinaamse rijstvariëteiten is een mengeling van buitenlandse invloeden uit verschillende tijdperken in de geschiedenis.
Genetisch bewijs van al die buitenlandse rijstvariëteiten wordt gevonden in de rijst die door de Marrons worden verbouwd.
Er is veel uitgeprobeerd om tot onze huidige rijst te komen
"Ze hebben zelf ook geëxperimenteerd met deze nieuwe variaties", concludeert Van de Loosdrecht.
De studie belicht zelfs tot op zekere hoogte een nieuw aspect van de geschiedenis.
"In sommige gevallen wijken de DNA-gegevens af van historisch geschreven bronnen. Dat duidt er wellicht op dat de geschiedenis niet altijd was zoals het is vastgelegd."
Toch is niet alleen de geschiedenis interessant, maar ook de toekomst.
De rijstsoorten uit Suriname zijn robuuster dan de soorten die wereldwijd het meest worden verbouwd.
De rijst van deze Marrons kunnen veel zwaardere klimaatomstandigheden aan.
Deze mensen zijn experts op het gebied van rijstteelt.
Ze weten precies welke rassen gedijen onder welke ecologische omstandigheden.
In deze tijd van klimaatverandering en andere milieuproblemen worden robuuste gewassen steeds belangrijker.
De volgende stap is om te onderzoeken welke eigenschappen de Marrons hebben geselecteerd in hun rijstvariëteiten en waarom.
Het Surinaamse rijst is feitelijk het nieuwe goud
"De rest van de wereld kan nog veel van Suriname leren", zegt Van de Loosdrecht.
De rijst die we in onze supermarkten kopen, komt van een paar soorten in Azië.
De Marrons hebben een veel grotere genetische variatie in de rijst behouden, waardoor het gewas weerbaarder is geworden.
Ook waarschuwt ze voor het gebruik van landbouwgif en het ondoordacht tegengaan van plagen als schimmels en ratten.
"We zijn te goed geworden in het beheersen van het milieu met onkruidverdelgers en kunstmest. De natuur moet het kader zijn waarbinnen we onze landbouw ontwikkelen".
Doe je dat niet, dan vernietig je op lange termijn de gewassen en blijf je met lege handen achter.
Rijst is het nieuwe goud, maar dan moet het wel met goed en structureel beleid worden ontwikkeld en in de markt gezet.
Bron : Universiteit Wageningen (Nederland) / Suriname Nieuws
Zijn ons bewindsvoerders genoeg op de hoogte van dit soort wetenschappelijk onderzoek?
Wilt u reageren op de vraag?
Lees verder in de gratis app!