PARAMARIBO, 9 januari 2024 – In een nieuwsitem over de Nederlandse inbreng binnen de grootschalige Afrikaanse slavernij bleek politicus en "kenner van het slavenverleden" John Leerdam grote leugens te verkondigen.
Leerdam is een voormalig lid van de Tweede Kamerfractie (van de PvdA – redactie) en betrokken als kwartiermaker bij de oprichting van het slavernijmuseum.
In het item dat afgelopen zondag, via het doorgaans betrouwbare Nieuwsuur, werd uitgezonden bleek hij de ene na de andere flagrante leugen en verzinsels over de slavernij te melden.
De slaven-adviseur van de Nederlandse Staat wist echt niets
Zo deed hij uitspraken over een replica van een VOC-schip dat bij het Scheepvaartmuseum in Amsterdam ligt.
Hij beweerde dat dit schip in de 17e en 18e eeuw gebruikt werd voor het vervoeren van slaven tussen continenten.
Het schip, een exacte kopie van het origineel, ligt sinds 1991 bij het Scheepvaartmuseum.
Volgens Leerdam zou "exact dat schip" hebben bijgedragen aan het vervoer van slaven, een uitspraak die aantoonbaar leugenachtig is en voor veel controverse zorgde op sociale media.
Het blijkt namelijk dat noch de replica noch het originele schip ooit betrokken was bij slavenhandel.
Het originele schip, genaamd "De Amsterdam", vertrok vanuit Nederland voor zijn eerste reis, maar strandde al snel in Engeland.
John Leerdam
slaven-expert Nederland
"Het is onmenselijk dat Nederland in dit kleine schip zo veel slaven heeft vervoerd," ging de zelfbenoemd expert echter verder.
"Moet u zich indenken wat deze mensen hebben ervaren op hun lange reis van Afrika naar Suriname".
Een saillant detail was echter, zoals hierboven vermeld, dat dit schip nooit één slaaf heeft vervoerd en zelfs nooit naar Suriname is gevaren.
Het schip is dus niet alleen op de allereerste reis vergaan, ter hoogte van Engeland, maar was ook nog eens helemaal geen slavenschip.
John Leerdam haalde zelfs oost en west volledig door elkaar
Het schip was als handelsschip gebouwd in opdracht van de VOC, de Vereenigde Oostindische Compagnie, en die voer naar Indonesië in het oosten en absoluut niet naar Suriname in het westen.
Voor Suriname pakte men immers de boot en route van de WIC, de West-Indische Compagnie.
Handelsschip in Amsterdam
– onderdeel van de VOC –
Nog belangrijker is dat het een transportschip was voor goederen en producten, en dus per definitie niet was gebouwd om welke slaaf dan ook te vervoeren.
Voor de camera verzon Leerdam de ene na de andere leugen
Maar Leerdam bleef leugens en onzin verkondigen. Zo beweerde hij dat "als het schip niet naar het westen ging, dan ging het wel naar het oosten en daar ronselde Nederland ook slaven".
Ook die bewering blijkt helemaal niet te kloppen, omdat Nederland zelf nooit slaven "ronselde", maar dit altijd overliet aan de Afrikanen en Aziaten.
Nederland had geen toestemming, in die tijd, om op de grond handel te drijven en dus werden alle Afrikaanse en Aziatische slaven gedreven, gevangen, geronseld en tot slaaf gemaakt door de Afrikanen en Aziaten zelf; Nederland had daar geen rol in en was "slechts" opkoper.
'Nederland heeft nooit één Afrikaan tot slaaf gemaakt'
Nog belangrijker is dat de slavernij in "de Oost" (Azië en Indonesië – redactie) marginaal was en vooral een bestaande activiteit van de Aziaten; de VOC had daar nauwelijks tot niets mee te maken.
Op sociale media werd dan ook volop kritiek geuit op Leerdams uitspraken, maar in de reguliere media niet tot nauwelijks.
Leugens over slavernij
– de Telegraaf –
Het is in Nederland bijna verboden om onderbouwde kritiek te hebben op de wijze waarop men met het slavernijverleden omgaat, omdat dit als "ongewenst" wordt beschouwd.
Piet Hein was geen slavendrijver, maar wel ooit een slaaf
Zo werd ook de zeevaarder Piet Hein op televisie uitgemaakt voor "grote slavendrijver", terwijl hij juist een voorvechter was voor betere rechten van de (inheemse) tot slaaf gemaakten.
Hein was zelf ooit slaaf, en in slavernij geboren, wat hem het inzicht heeft gegeven dat slavernij niet menselijk is en verwerpelijk.
Als galeislaaf onder de Spaanse Ambrosio Spinola heeft hij zelf ervaren wat het is om slaaf te zijn.
Op zijn grote reizen probeerde hij zich het lot van tot slaaf gemaakten daarom altijd aan te trekken en te verbeteren.
Piet Hein
voormalig slaaf
De grootste misvatting van Leerdam bleef echter terugkomen, namelijk dat de VOC een slavenbedrijf zou zijn dat naar Afrika en Suriname vaarde.
De VOC heeft zich echter helemaal niet met slavenhandel beziggehouden en was puur gericht op inkoop en verkoop van exotische goederen en producten.
Het hele slavengebeuren was de taak van Afrika en werd "afgerond" door de West-Indische Compagnie (WIC); een bedrijf dat zelfs in oorlog was met de door Leerdam genoemde VOC om bepaalde handelsroutes te vergaren.
De Afrikanen kochten zelf slaven op voor hun eigen plezier
Critici benadrukten het belang van historische nauwkeurigheid en beschuldigden Leerdam van het verspreiden van onjuistheden, ophitsing, leugens en slachtofferschap,
Handelsschip in Indonesië
– onderdeel van de VOC –
Ook de bekende historicus Piet Emmer, een echte expert op het gebied van de Nederlandse (koloniale) geschiedenis, weerlegde Leerdams beweringen als "flagrante leugens en onzin".
Volgens Emmer handelde de VOC wel zeer beperkt in slaven, maar waren dat enkel Aziaten die tot slaaf waren gemaakt in Azië.
Los daarvan werden deze helemaal nooit van Azië naar Nederland of Suriname vervoerd.
De VOC-ambtenaren verkochten deze slaven al in Kaap de Goede Hoop aan Afrikanen die ze vervolgens als persoonlijke "huisslaaf" gebruikten.
Piet Emmer
historicus
Het schip "de Amsterdam" was dus niet meer dan een goederenschip dat ook nog eens nooit de bestemming Batavia (het huidige Jakarta – redactie) bereikte vanwege een storm op de Noordzee.
Overigens is er ooit een leuk stripboek over "de Amsterdam" gemaakt van Suske en Wiske.
Elk Nederlands kind kent het verhaal van "de Amsterdam"
Het heet "Angst op de Amsterdam" en is het honderdzevenenvijftigste stripverhaal uit de reeks.
Het verhaal is gebaseerd op een historische gebeurtenis die werkelijk heeft plaatsgevonden, namelijk de ramp met de Amsterdam.
Dit koopvaardijschip van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) werd in 1748 gebouwd werd en verging al meteen tijdens zijn eerste tocht begin 1749.
Het galjoen strandde op het strand van Hastings, vlak bij de plek waar Willem de Veroveraar in 1066 de slag bij Hastings met de Angelsaksen leverde.
332 opvarenden en 28 kisten konden worden gered, de rest ging met het schip ten onder.
Suske en Wiske
stripserie
"Angst op de Amsterdam" is daarmee het honderdzevenenvijftigste stripverhaal uit de reeks van Suske en Wiske.
Willy Vandersteen
– omslag Suske en Wiske –
Het is geschreven door Paul Geerts en gepubliceerd in De Standaard en Het Nieuwsblad van 8 december 1984 tot en met 19 april 1985. De eerste albumuitgave was op 12 juni 1985.
Als "slaven-deskundige" had Leerdam, naast Suske en Wiske, zich ook kunnen verdiepen in de Nederlandse stripheld Gilles de Geus.
Deze heeft in de jaren '80 en '90 via stripweekblad Eppo half Nederland betoverd met zijn verhalen en bezocht onder andere de (echt bestaande) stad Smeerenburg.
De VOC en WIC waren twee totaal verschillende bedrijven
In zijn strijd tegen de onderdrukking en slavernij van de Spanjaarden ging Gilles in het derde deel van deze stripreeks aan boord van een schip om Smeerenburg te bezoeken.
De naam van dit handelsschip was "de Batavia" en laat die in 1614 nu wel eigendom van de VOC zijn geweest.
Blijkbaar heeft John Leerdam als kind dus nooit stripboeken gelezen, anders had hij beter kunnen weten.
Bron : de Telegraaf / Nieuwsuur (NOS) / beeld : Langeman
Mag men "liegen voor eigen bestwil" over de slavernij?
Wilt u reageren op de vraag?
Lees verder in de gratis app!