PARAMARIBO, 13 april 2024 – Eerder dit weekend kwam het slechtste nieuws naar buiten dat ons land nu nog kan gebruiken.
In plaats van dat president Chandrikapersad Santokhi naar China was afgereisd om de bestaande schuldberg te verkleinen – of in ieder geval op de lange termijn naar voren te duwen – is hij voornemens een totaal nieuwe lening af te sluiten van vele honderden miljoenen USD.
Als de lening doorgaat, is het einde verhaal voor ons land
Met de aanvullende mega-lening moet zijn brug over de Corantijn worden gefinancierd, maar volgens alle internationale deskundigen is het plan pure zelfmoord en wordt Suriname hierdoor opgescheept met een schuld die echt nooit meer af te lossen valt.
Helaas zijn er voorbeelden te over en legio landen waaraan onze ministers zich hadden kunnen spiegelen.
Op dit moment heeft ons land ongeveer 1 miljard USD aan schuld openstaan bij China, en met de nieuwe lening – of die nu gedeeld wordt met Guyana of niet – wordt dat minimaal 1,5 miljard.
Dat getal is niet alleen astronomisch hoog, het brengt ons land ook het illustere rijtje van landen dat in de verstikkende wurggreep van China terecht is gekomen.
Een schuld van 1,5 miljard USD extra is voor China kleingeld, maar voor Suriname dodelijk.
| Plek | Land | Schuld |
|---|---|---|
| 01. | Ghana | 31,1 |
| 02. | Guinea | 21,9 |
| 03. | Ethiopia | 14,8 |
| 04. | Tanzania | 12,6 |
| 05. | Mozambique | 7,9 |
| 06. | Zambia | 4,6 |
| 07. | Bolivia | 4,1 |
| 08. | Senegal | 3,1 |
| 09. | Mali | 2,6 |
| 10. | Cameroon | 1,4 |
Schuld aan China per 2024 (in miljarden US dollars) / © IMF
Om het nog erger te maken bestaat dat overzicht – op Bolivia na – enkel uit Afrikaanse landen en stapt Suriname als enig land in de hele regio met open ogen in de val die door China is uitgezet.
Op dit moment is Cameroon hekkensluiter met een schuld van 1,4 miljard bij China; een bedrag dat het land nooit kan aflossen waarmee ze per definitie eigendom van China zullen worden.
China heeft arme landen volledig in haar bezit gekregen
Als de lening voor "de brug" inderdaad doorgaat, komt onze totale schuld aan China op meer dan 1,5 miljard uit en streven we Cameroon daarmee voorbij.
Wanneer onze nationale schuld bij China wordt vergroot, horen we in één klap bij het tiental arme landen (zie tabel hierboven – redactie) dat op de rand van economische instabiliteit staat.
De stap kan zelfs de totale ineenstorting van onze samenleving betekenen, vanwege de last van vele honderden miljoenen dollars aan dit soort Chinese leningen.
China is slecht nieuws voor landen die het moeilijk hebben
Wie kijkt naar de meest afhankelijke landen ter wereld, ziet dat hun schuld voor een groot deel afkomstig is van 's werelds grootste, meest gehate en absoluut onverbiddelijke kredietverlener, China.
Een analyse van the Associated Press van andere landen met gigantische schulden bij China – zoals Pakistan en Kenia – toont aan dat het terugbetalen van die schuld in de praktijk onmogelijk is.
De schuldlast én rente slokt bij al deze ontwikkelingslanden een steeds groter deel van de belastinginkomsten op.
Schaarse inkomsten die juist nodig zijn om scholen open te houden, elektriciteit te leveren en zowel brandstof als voedsel betaalbaar te houden.
Bovendien putten de Chinese leningen de buitenlandse valutareserves uit, die deze landen juist moesten gebruiken om rente over de andere leningen af te betalen.
Sommige van de landen in het overzicht hebben nog maar enkele maanden te gaan, voordat al hun geld op is.
Dat Santokhi nu, in het grootste geheim, voornemens blijkt te zijn om zonder ruggespraak met het thuisfront een totaal nieuwe lening af te sluiten is voor ons land zeer, zeer slecht nieuws.
De terughoudendheid van China om schulden kwijt te schelden en diens extreme geheimhouding over hoeveel geld er exact is uitgeleend, werken daarbij extra benauwend.
Dat er ook nooit wordt gemeld onder welke voorwaarden en welke garanties ons land nog meer geld bij ze leent, en bestaande schulden uitstelt, helpt niet bij aan de beloofde transparantie.
De Chinese lening sloopt ons land met dodelijke uitwerking
Dit heeft andere grote kredietverleners bij andere landen ervan weerhouden om in te grijpen en te helpen.
Bovendien is onlangs ontdekt dat van leners is vereist dat ze geld in verborgen en geheime escrow-rekeningen storten die China als "minder belanghebbende partij" in één keer vooraan in de rij van schuldeisers plaatsen.
Escrow
Een escrow-rekening is een geblokkeerde bankrekening die wordt aangehouden bij een financiele derde; de escrow-agent (dus niet eigendom van Suriname of China zelf – redactie).
Deze escrow-agent betaalt het geld op de geblokkeerde rekening alleen uit op basis van een overeenkomst tussen de koper (Suriname) en de verkoper (China).
Dergelijke constructies maken het zeer lastig om te zien wat er precies wordt afbetaald, wanneer en tegen welke voorwaarden.
Escrow-rekeningen
financiele constructie
Alle landen in bovenstaand rijtje hebben tot 50% van hun buitenlandse leningen bij China openstaan. De meesten hiervan besteedden bijna 35% van alle overheidsinkomsten aan het direct aflossen hiervan.
Afbetalen bij China gaat via duistere, geheime constructies
Twee van hen, Pakistan en Kenia, zijn al in gebreke gebleven en niet in staat zelfs maar rentebetalingen te doen op leningen die de bouw van "hun" havens, bruggen en energiecentrales financierden (met geld afkomstig uit China – redactie).
In Pakistan zijn bijvoorbeeld miljoenen textielarbeiders ontslagen, omdat het land te veel buitenlandse schulden heeft en zich niet kan veroorloven de machines draaiende te houden.
De keuze is 'eigendom van China zijn' of 'salaris inhouden'
In Kenia heeft de overheid de salarissen van duizenden ambtenaren ingehouden om geld te sparen en Chinese leningen af te betalen.
De belangrijkste economisch adviseur van hun president tweette onlangs nog: "Salarissen inhouden of eigendom worden van China? Maak uw keuze."
Landen met Chinese schuld kunnen op termijn instorten
Sindsdien zijn ook in Kenia een half miljoen industriële banen verdwenen, is de inflatie gestegen tot ruim 50% en is meer dan de helft van de bevolking in veel delen van het land in armoede vervallen.
Deskundigen voorspellen dat – tenzij China begint te versoepelen in zijn houding – er een wereldwijde golf van meer wanbetalingen en politieke onrust in de genoemde landen kan komen.
Een case study over hoe het er nu aan toegaat in Zambia, een land van 20 miljoen mensen in Zuid-Afrika, voorspelt weinig goeds voor Suriname.
Het Afrikaanse land heeft in de afgelopen twee decennia miljarden dollars geleend van Chinese staatsbanken in ruil voor de bouw van dammen, zonne-energiecentrales en bruggen.
De leningen hebben de economie van Zambia aanvankelijk gestimuleerd, maar hebben ook de buitenlandse rentebetalingen zo hoog opgedreven dat er niets overbleef voor de overheid.
Bruggen in Zambia leken leuk, maar slopen nu de economie
Door de enorme schuldlast aan China is de regering daar nu genoodzaakt te bezuinigen op gezondheidszorg, sociale diensten en subsidies voor boeren zoals zaad en kunstmest.
In het verleden hebben andere kredietverleners (zoals de VS, Japan en Frankrijk) bij de landen in het overzicht deals gesloten om een deel van de schulden kwijt te schelden.
Maar China hield zich niet aan de eigen regels en afspraken.
Het weigerde in eerste instantie zelfs deel te nemen aan multinationale gesprekken, onderhandelde apart met elk land en stond erop dat de voorwaarden vertrouwelijk bleven.
Hierdoor mogen de landen in kwestie andere (niet-Chinese) kredietverleners niet vertellen onder welke voorwaarden de leningen waren verstrekt.
Ook moest het nadrukkelijk geheim blijven of China een manier had bedacht om zich te verzekeren van aflossing, zoals het illegaal verkrijgen van grond of infrastructuur.
Te midden van deze, door China veroorzaakte, verwarring weigerde een groep niet-Chinese kredietverleners in 2020 bijvoorbeeld om de smeekbeden van Zambia op te schorten.
China stort een arm land bewust de afgrond in met schuld
Die weigering droeg bij aan de afname van Zambia's buitenlandse geldreserves, de voorraad Amerikaanse dollars die het gebruikte om rente op leningen te betalen.
In november 2020 stopte Zambia met het betalen van de rente bij andere schuldeisers, bleef het daarmee in gebreke en kwam zo in de vicieuze cirkel van bezuinigingen en toenemende armoede terecht.
China's onwil om zelf een (relatief) klein verlies te nemen op de openstaande schulden heeft veel landen naar de rand van de armoede en uitzichtloosheid gebracht.
Door Chinese schuld kunnen anderen niet afbetaald worden
De ooit goed bedoelde leningen hebben daarmee hun economische groei verstikt, die deze landen juist zou moeten helpen om de overige schulden af te lossen.
Het Chinese Ministerie van Buitenlandse Zaken betwist in een verklaring aan AP het idee dat China een "onverbiddelijke kredietverlener" is.
China weigert in te stemmen met de eisen van het IMF om een deel van de leningen kwijt te schelden.
Pas als "alle andere multilaterale kredietverleners dat ook doen" zou het land er "eventueel welwillend" tegenover staan.
Inmiddels blijkt echter dat onze andere schuldeisers wel akkoord zijn gegaan om de schuld met enkele jaren uit te stellen en zelfs enigzins te verminderen.
China is duidelijk uit op het overnemen van armere landen
Dat China dus nog steeds nauwelijks bereid is Suriname tegemoet te komen en zelfs openstaat voor een verdubbeling van de schuld, is voor ons dan ook niet meer dan zeer slecht nieuws.
Bron : AP (Engels) / Reshma Soekhlal / Suriname Nieuws
Heeft Chan deze lening goed afgewogen, denkt u?
Wilt u reageren op de vraag?
Lees verder in de gratis app!